 |
| លោក ចន ឃែរី ពេលចូលជួបប្រធានាធិបតីស្រីលង្កា លោក Maithripala Sirisena ថ្ងៃសៅរ៍ ២ឧសភា ២០១៥ |
លោក ចន ឃែរី រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការនៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កា នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។ ជាដំណើរទស្សនកិច្ច ដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាឡើងវិញ ក្រោយពីឆ្លងកាត់នូវភាពប្រេះឆា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ សម្រាប់អាមេរិក ដែលមាននយោបាយការបរទេសផ្តោតអាទិភាពចម្បងនៅអាស៊ី ស្រីលង្កាគឺជាប្រទេសដ៏មានសារៈសំខាន់មួយ។
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលទំនាក់ទំនង អាមេរិក-ស្រីលង្កា ត្រូវឆ្លងកាត់នូវភាពចម្រូងចម្រាសខ្លាំង ដោយសារតែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។ សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចជាច្រើនផ្សេងទៀត ហើយបូករួមទាំងអ.ស.បផងសុទ្ធតែបាននាំគ្នារិះគន់របៀបដឹកនាំរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតីស្រីលង្កា Mahinda Rajapakse ដែលគេមើលឃើញថា ជាការដឹកនាំតាមបែបផ្តាច់ការ និងពោរពេញទៅដោយអំពើពុករលួយ។ លើសពីនេះទៅទៀត គេក៏បាននាំគ្នារិះគន់ផងដែរ អំពីអំពើហិង្សារបស់រដ្ឋាភិបាលលោក Rajapakse នៅក្នុងសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងក្រុមឧទ្ទាមខ្លាំតាមិល និងភាពយឺតយ៉ាវក្នុងដំណើរការផ្សះផ្សាជាមួយក្រុមជនជាតិភាគតិចតាមិល នៅក្រោយពេលសង្រ្គាមស៊ីវិលត្រូវបញ្ចប់ កាលពីឆ្នាំ២០០៩។
នៅពេលនេះ លោក Rajapakse ត្រូវចាកចេញពីអំណាច ក្រោយពីចាញ់ឆ្នោត កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៥ ហើយស្រីលង្កាកំពុងតែបោះជំហានទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទើបសហរដ្ឋអាមេរិកប្រញាប់ប្រញាល់វិលត្រឡប់មកផ្សាភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងស្រីលង្កាឡើងវិញ។
ស្រីលង្កាជាប្រទេសតូចតាចនិងក្រីក្រដែលមិនសូវមានអ្នកណាស្គាល់ ក៏ប៉ុន្តែ តាមពិតជាប្រទេសដែលមានសារៈសំខាន់ខាងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ហើយដែលប្រទេសមហាអំណាចសំខាន់ៗចំនួន៣ នាំគ្នាប្រជែងដណ្តើមឥទ្ធិពល គឺ ចិន ឥណ្ឌា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លក្ខណៈពិសេសរបស់ស្រីលង្កា គឺ ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត។ ស្រីលង្កាមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់នឹងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ដែលជាច្រកផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រដ៏សំខាន់ តភ្ជាប់ពីអឺរ៉ុប កាត់តាមមជ្ឈិមបូព៌ា អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ចាក់ចេញទៅ ចិន និងជប៉ុន នៅអាស៊ីបូព៌ា។ បច្ចប្បន្ននេះការដឹកជញ្ជូនទំនិញតាមកប៉ាល់ប្រហែលជា ៥០% និងការដឹកជញ្ជូនប្រេងប្រហែលជា ៧០% នៃចរាចរណ៍ផ្លូវសមុទ្រសរុបនៅទូទាំងពិភពលោក គឺត្រូវឆ្លងកាត់តាមមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ក្បែរប្រទេសស្រីលង្កា។ ដូច្នេះ ប្រទេសមហាអំណាចណា ដែលចង់ត្រួតត្រាមហាសមុទ្រឥណ្ឌា គឺសុទ្ធតែចង់ពង្រឹងឥទ្ធិពលនៅស្រីលង្កា។
កន្លងមក គេសង្កេតឃើញថា ការប្រកួតប្រជែងគ្នាខ្លាំងជាងគេ នៅស្រីលង្កា គឺរវាងចិន និងឥណ្ឌា។ ជាទូទៅ ឥណ្ឌាតែងតែចាត់ទុកស្រីលង្កាថាជាដែនឥទ្ធិពលផ្តាច់មុខរបស់ឥណ្ឌា។ ចំណែកចិនវិញ ក៏កំពុងតែវាយលុកពង្រឹងឥទ្ធិពលនៅស្រីលង្កានេះយ៉ាងខ្លាំងដែរ ពីព្រោះស្រីលង្កាគឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិន ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Collier de Perles” (ជាភាសាខ្មែរ "ខ្សែ ក គុជខ្យង”) គឺការពង្រឹងវត្តមាននាវារបស់ចិន តាមរយៈការទិញ ជួល ឬការផ្តល់លុយដើម្បីសាងសង់កំពង់ផែ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន ដែលនៅជាប់ឆ្នេរសមុទ្រ ចាប់តាំងពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង កាត់តាមមហាសមុទ្រឥណ្ឌា រហូតដល់តំបន់ដើមបូព៌ា។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះ មានគោលដៅរក្សាសុវត្ថិភាពនាវាចរណ៍របស់ចិនផង និងជាយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីឡោមព័ទ្ធឥណ្ឌាផងដែរ។
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ គេឃើញថា នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Rajapakse ទទួលរងនូវការរិះគន់ពីអាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិច រដ្ឋាភិបាលក្រុងកូឡុំបូបានងាកទៅរកចិន ហើយរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានពង្រីកឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងនៅស្រីលង្កា តាមរយៈការផ្តល់ជំនួយ និងការបោះទុនវិនិយោគរាប់ពាន់លានដុល្លារ។ ជាថ្នូរមកវិញចិនបានទទួលសិទ្ធិប្រើប្រាស់កំពង់ផែដ៏ធំលំដាប់ទី២របស់ស្រីលង្កា ហើយបច្ចុប្បន្នបានទទួលសិទ្ធិវិនិយោគលើកំពង់ផែកាន់តែធំមួយទៀត នៅទីក្រុងកុឡុំបូ។ តាមគម្រោងជាយុទ្ធសាស្រ្តរយៈពេលវែង ចិនចង់បង្កើតមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅឯកំពង់ផែស្រីលង្កានេះតែម្តង។
សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ការស្តារឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងជាមួយស្រីលង្កា គឺជាចំណុចគន្លឹះមួយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាចៀសវាងកុំឲ្យស្រីលង្កាត្រូវរបូតទៅក្នុងដៃចិន ដែលអាចនឹងបង្កបញ្ហាដល់យុទ្ធសាស្រ្តអាមេរិក នៅអាស៊ី៕
